• O nas
  • Kontakt
  • Redakcja
  • Zaufali nam
  • Współpraca
  • Reklama

Logo

Magazyn dla otwartych na literaturę i smaki
Menu
  • Wiadomości
    • Spotkania autorskie
  • Kultura
    • Literatura
    • Okiem autora
    • Recenzje
    • Wywiady
    • Opowiadania
  • Kuchnia
    • Felietony
    • Wywiady
    • Przepisy
  • Przed obiektywem
  • Archiwum numerów
  • Konkursy
  • Patronat
Sprawdź sam

Lalka

Autor: Elma | 6 maja 2015 | Brak komentarzy
Recenzje

Lalka Bolesława Prusa to utwór budzący kontrowersje. Ma tyleż samo zwolenników, co przeciwników. Ja zaliczam się do grupy czytelników, którzy Lalkę muszą mieć na półce w swojej domowej bibliotece po to, by wracać do niej, „odwiedzać” znajomych, spacerować ulicami starej Warszawy, przeżywać na nowo losy Wokulskiego – bohatera, który łączy w sobie cechy sprzeczne. Jest romantycznie zakochany w Izabeli i w związku z tym postępuje nieracjonalnie. Jednocześnie jest realistą, wyznawcą zasad pozytywizmu, ceniącym pracę i znającym wartość pieniądza.

Akcja Lalki toczy się w Warszawie. Z miastem tym Prus był niezwykle mocno związany. Było ono jego warsztatem pisarskim, miejscem przeżyć i doświadczeń. Przez prawie całe dorosłe życie nie opuszczał miasta. Nie tylko choroba (cierpiał na agorafobię) była tego przyczyną. On Warszawę kochał. Niestrudzenie, przez czterdzieści lat opisywał ją w kronikach. Znał ją jak nikt. Był genialnym obserwatorem.

Rzecki pisze w swoim pamiętniku piórem Prusa: „Ja znam Stare Miasto… zawsze wydawało mi się, że jest ono tylko ciasne i brudne. Dopiero kiedy pokazano mi jako osobliwość rysunek jednego z domów staromiejskich, nagle spostrzegłem, że Stare Miasto jest piękne… Od tej pory chodzę tam przynajmniej raz na tydzień i nie tylko odkrywam coraz to nowe osobliwości, ale jeszcze dziwię się, żem ich nie zauważył dawniej”.

Oprócz dzielnic pięknych i bogatych widzimy w Lalce także drugie oblicze miasta. Wystarczyło nieco zboczyć z luksusowych Alei Ujazdowskich, Nowego Światu i Krakowskiego Przedmieścia, by znaleźć się na Powiślu. Tam zabłądził kiedyś Wokulski. Patrząc na życie mieszkańców dzielnicy przyszła mu na myśl drabina: „Nigdzie nie wejdziemy po tej drabinie. Jedni giną z niedostatku, drudzy z rozpusty. Praca odejmuje sobie od ust, ażeby karmić niedołęgów; miłosierdzie hoduje bezczelnych próżniaków; ubóstwo, nie mogąc zdobyć się na sprzęty, otacza się wiecznie głodnymi dziećmi, których zaletą jest wczesna śmierć.”

Wielkość Prusa w opisywaniu Warszawy polega na tym, że widzi on miasto nie tylko jako zbiorowisko domów, ale przede wszystkim jako zbiorowisko ludzi. Miasto jest dla niego żywym organizmem.

Głównym bohaterem Lalki jest Stanisław Wokulski. Śledząc jego poczynania widzimy losy współczesnego mu pokolenia. Bankructwo pozytywistycznych zapaleńców, obłudę arystokracji, egoizm tworzącej się nowej warstwy kapitalistycznej. Wokulski jest człowiekiem prawym i uczciwym. Twardo stąpa po ziemi i wszystko zawdzięcza ciężkiej pracy. Chociaż ze względu na swoje bogactwo jest tolerowany na salonach, pozostaje tym gorszym, dorobkiewiczem, sklepikarzem. Aby stać się godnym Izabeli Łęckiej powiększa swój majątek. Zbija fortunę na aprowizacji armii rosyjskiej podczas tzw. „wojny bułgarskiej”. Po powrocie ofiarowuje znaczne sumy na akcję charytatywną Izabeli, wykupuje weksle Łęckiego, udziela pożyczek różnym zubożałym arystokratom, kupuje wyścigowego konia. Kiedy ojciec Izabeli zmuszony jest do sprzedania kamienicy, Wokulski kupuje ją przez podstawionego Żyda, zawyżając wielokrotnie cenę. Te wszystkie posunięcia i zabiegi okazują się w rezultacie nieprzydatne. Wprawdzie Izabela, za namową ojca, zgadza się wyjść za Wokulskiego, jednak nie robi tego z miłości. Ze wstrętem myśli o sobie jako o „kupcowej”. Wkrótce, podczas podróży do Krakowa, Wokulski dowiaduje się prawdy o ich związku i o sobie. Izabela myśląc, że nie zna on angielskiego rozmawia swobodnie w tym języku ze swoim kuzynem. Mówi między innymi o tym, że małżeństwo z Wokulskim to dla niej wstyd, upadek i poświęcenie. Słysząc to Wokulski przeżywa szok. Wysiada z pociągu i chce popełnić samobójstwo.

Bolesław Prus wprowadził do powieści jeszcze wiele innych postaci dzięki czemu udało mu się przedstawić współczesne społeczeństwo w kontekście socjologicznym i psychologicznym,. To trwały i stały nurt w twórczości Prusa zarówno literackiej jak i publicystycznej. Bardzo często krytycyzm pisarza wyraża się na tle stosunków warszawskich drugiej połowy XIX i początku XX wieku.

I tak Ignacy Rzecki – subiekt w sklepie Wokulskiego – w swoim „Pamiętniku starego subiekta” opisuje minioną epokę i współczesne mu czasy. Nie może pogodzić się z postępującymi zmianami i z tym, że jego ideały przestały istnieć.

Z kolei Julian Ochocki – kuzyn Izabeli – zgorzkniały, impertynencki egocentryk. utożsamia młodych ludzi, którzy są rozczarowani życiem i nie czują się bezpiecznie w ówczesnej rzeczywistości, w przeciwieństwie do Tomasza Łęckiego

ojca Izabeli, nieodpowiedzialnego, lekko traktującego życie arystokraty.

Mamy także przykład pracowitości i przyzwoitości w postaciach rodziny Minclów, którzy prowadzą sklep galanteryjny i cieszą się poważaniem społecznym oraz w osobie doktora Szumana, przyjaciela Wokulskiego

Lalka to dzieło wybitne. Pokazuje ścieranie się romantyzmu z pozytywizmem i idealizmu z realizmem. I chociaż krytycy zarzucają Lalce brak planu, chaotyczną wielowątkowość i nieuporządkowanie wydarzeń, to jednak utwór ma wielką siłę, przyciąga i skupia naszą uwagę. Główny bohater przeżywa szereg prób przystosowania się do życia w zmieniającej się rzeczywistości. Budzi naszą sympatię dlatego, że oprócz siły ma słabości, oprócz zasad, wątpliwości.

Utwór jest prekursorski w odniesieniu do powieści psychologicznej XX wieku. Tak tę lekturę odbieram i tak ją określam.

Polecam najnowsze wydanie Lalki Bolesława Prusa z pięknym projektem okładki autorstwa Elżbiety Chojny. Wydawnictwo MG 2015

Udostępnij
  • tweet

Tagi: klasykaLalkaliteratura polskapatronatpozytywizmWydawnictwo MG

Sylwetka autora

Ostatnie artykuły

  • Eduardo Mendoza w Polsce

    12 września 2016 - Brak komentarzy
  • Życie ma smak pomarańczy – fragment

    25 maja 2016 - Brak komentarzy
  • Tort na Dzień Matki

    25 maja 2016 - Brak komentarzy

Powiązane artykuły

  • Winda Magdaleny Knedler już wkrótce

    14 stycznia 2016 - Brak komentarzy
  • Rodzinne sekrety, Krystyna Mirek

    7 stycznia 2016 - Brak komentarzy
  • Pochłaniacz

    9 listopada 2015 - Brak komentarzy

Brak komentarzy do “Lalka”

Skomentuj Anuluj

Twój adres email nie będzie opublikowany Pola wymagane oznaczone są *

*
*


OBSESYJNA BIBLIOTECZKA

OBSESYJNA BIBLIOTECZKA

Buszuj bezkarnie

Bądź na bieżąco z Obsesjami

RSSZapisz się

Magazyn można pobrać tutaj

Magazyn można pobrać tutaj

Obsesje nr 5/2014 (10)

Obsesje nr 5/2014 (10)

Czytaj online

Brzdąc nr 2/2014 (3)

Brzdąc nr 2/2014 (3)

Czytaj online

Papierowy Ekran 2013 – Nominacja

Papierowy Ekran 2013 – Nominacja

Ogólnopolska kampania

Ogólnopolska kampania

Spring Plate nr 4

Spring Plate nr 4

Uwagi redakcji

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam, nie zwraca tekstów niezamówionych. Wysłanie tekstu jest równocześnie wyrażeniem zgody na jego skrócenie, zredagowanie, korektę oraz jego publikację. Redakcja ma prawo do odmowy opublikowania treści, które nie są zgodne z tematyką i formułą magazynu, nie spełniają określonych wymagań lub też są obraźliwe, wulgarne, rasistowskie i pełne przemocy.

Wszelkie prawa zastrzeżone

Kopiowanie treści znajdujących się na stronie jest zabronione. Teksty, zdjęcia, filmy chronione są prawem autorskim.

Redakcja

Redaktor naczelna: Agnieszka Pohl
Redakcja i korekta: Anna Stokłosa
Redakcja i korekta strony WWW: Joanna Gontarz, Beata Ostrowska, Katarzyna Derda
Skład, design, sprawy techniczne: Mateusz Pohl

Współpracownicy

Agata Jezierska, Agnes A. Rose,
Anna Ziniewicz, Asia Flasza,
Beata Cieślowska, Dariusz Dłużeń,
Hanna de Broekere, Karolina Małkiewicz,
Katarzyna Etryk, Klaudia Maksa,
Joanna Mentel, Maciej Zborowski,
Magda Sieczko,Magdalena Żerek,
Sylwia Węgielewska, Weronika Grzegorzewska,
Agnieszka Grabowska

Kontakt

W SPRAWACH PATRONATÓW, WSPÓŁPRACY I ZAPYTAŃ:
e-mail: redakcja@magazynobsesje.pl

W SPRAWACH REKLAMY I PROMOCJI:
Klaudia Maksa: reklama@magazynobsesje.pl

ADRES DO KORESPONDENCJI:
Magazyn Obsesje
ul. Henryka Pobożnego 10/6
58-100 Świdnica

WYDAWCA:
Studio Wydawnicze "Zaklęty Papier"
Agnieszka Pohl
ul. Henryka Pobożnego 10/6
58-100 Świdnica

  • Kontakt
  • Redakcja
  • Zaufali nam
  • Współpraca
  • Reklama
© 2013. Wszelkie prawa zastrzeżone. Magazyn Obsesje. Studio Wydawnicze "Zaklęty Papier"